ÇOCUKLARDA MERAK, SOYUT KAVRAMLAR , ÖLÜM VE TANRI

Çocuklarda soyut düşünme, felsefik yaklaşımlar gösterme 12 yaşından önce mümkün olmuyor . Piaget nin “soyut işlemler dönemi” olarak adlandırdığı 12 yaşından sonraki dönemde çocuk soyut kavramları anlayıp onlardan anlamlar çıkarmaya başlıyorlar. Ancak sıkıntı şurada ki , soyut kavramlarla ilgili soruları bu dönemden çok daha önce 4-5 yaşlarında başlıyor. Çocuklara göre Tanrı ,gökyüzünde oturan uzun, beyaz sakallı masalsı bir dededir. Küçük yaştaki çocuklara dini eğitim vermek adına cezalardan, kurallardan bahsetmek onun hayallerindeki pozitif algıyı olumsuz olarak etkileyebilir. Aslına bakarsanız her ailenin dini yaşayışı farklı olduğu için çocuğun Allah'ı algılaması da farklı olur. Ülkemizde genellikle büyük anne ve büyük babaların dini şekil olarak yaşayışları yoğun olduğu için , nine ve dedelerin çocukta dini kavramların oluşmasında rolleri büyüktür. Ailenin dini inanışı ve yaşayışı nasıl olursa olsun, baskı yaratıcı ve korkutucu bir dini eğitim ve ortam çocuklar için kesinlikle önerilmez.Dini eğitim için , soyut düşünceler evresini beklememiz gerekir.Çocuğun merakını ve sorularını ise,onun zihnindeki imajı olumsuz etkilemeyecek basitlikte ve açıklıkta yanıtlamak doğru olacaktır.Çocuk küçük yaşta Allah'ı gökyüzünde oturan bir dede olarak düşünüyorsa,bırakın öyle düşünmeye devam etsin. Bir süreliğine... Evet sevgili anne babalar her ne kadar can sıkıcı olsa da anne babaları terleten bir diğer konu da çocukların ölümle ilgili sorularıdır.Hele ki çevrelerinde ya da yakınlarında ölüm olayını yaşayan çocuğa nasıl yaklaşılması gerektiği önemli bir sorudur. Ailede bir ölüm olayı yaşandığında ,anne ve baba çocuğun yaşına uygun bir şekilde cevap vermelidir . Ölümü aşırı dramatize ederek yaşamak çok doğru olmayacaktır. Eğer istiyorsa çocuk cenaze törenine katılabilir. Çocuklar her yaşta ölümü farklı anlarlar.Çocuğun ergenlik çağına kadar ölümü bir erişkin gibi kavramasını beklememek gerekir. 2 yaşından önce çocuk ölümün ne demek olduğunu anlayamaz.5 yaşından küçük çocuklar da ölen kişinin bir daha geri dönmeyeceğini anlayabilir ancak yaşamsal işlevlerin durduğunu kavrayamazlar. Bunu ancak zamanla kavrayabilirler. Çocuğa ölen kişinin öldüğü yani gerçek söylenmelidir. Ölmek ne demek diye soruyorsa ölüm artık nefes alamamak hareket edememektir . Onu ben de çok özleyeceğim ama artık onu göremeyiz çünkü o öldü. diye açıklama yapılabilir. Çoğu çocuk ölüm haberini ilk duyduğunda ağlamaz.Hatta uzunca bir süre hiçbir şey olmamış gibi davranabilir. Bu son derece doğaldır. Güçlü duygular çok sonradan, örneğin bir film izlerken ortaya çıkabilir. Çocuk bir anda hıçkırıklara boğularak bastırdığı duygularını çıkarabilir. İçe kapanık, hassas çocuklar ölümden daha çok etkilenirler. Ölen kişi hakkında çocukla konuşup güzel günleri anabilirsiniz.Ancak bu konuşmalar çok dramatik olmamalıdır . Bu şekilde onu geri getiremeyiz ama hep hatırlayabiliriz mesajı verilmelidir. Yetişkinler çocuklara ölümle ilgili doğrudan bilgi vermeye çekinirler. Gerçeği kabullenemeyeceğini sanırlar,oysa ki onlara gerçeği anlatmak gerekir. Bu açıklamayı ebeveynin birlikte yapması doğru olur. İlkokul çağından itibaren çocuk istiyorsa sevdiklerinin mezarını ziyaret etmesi sağlanabilir. Ölüm olayından hemen sonra çocuğun ortamdan uzaklaştırılmaya çalışılması doğru değildir. Çocuk uzağa gönderilmektense evde yas tutan yakınlarıyla birlikte olmalıdır . Anne ve baba derinden bir yas içindeyse çocukla ilgilenmesi için akraba ya da arkadaşlardan yardım istenebilir ama kendi evinde olsun. Bir daha ki sefere görüşmek üzere uzun ve sağlıklı yaşamlar dilerim .